Այսօր մեզ հաջողվեց զրուցել Unifrance-ի (ֆրանսիական կազմակերպություն, որը պատասխանատու է ամբողջ աշխարհում ֆրանսիական կինոյի առաջխաղացման համար) Կենտրոնական և Արևելյան Եվրոպայի երկրների կինեմատոգրաֆիայի լավագույն մասնագետ, Լոկարնոյում Կաննի միջազգային կինոփառատոնի կինոներն ընտրող, մոսկովյան կինոյի «երեկույթների» մշտական այցելուներից մեկի` Ժոել Շոպրոնի հետ։ Զրուցել է Կարեն Ավետիսյանը։
-Քանի որ մեր ընթերցողներից շատերը քաջատեղյակ չեն փառատոնային ընտրողի մասնագիտությանը, բացատրեք, խնդրեմ, արդյո՞ք չեն խանգարում Ձեր անձնական նախասիրությունները ֆիլմի ընտրության ժամանակ։ Ինչպե՞ս է Ձեզ հաջողվում պահպանել անաչառությունն ու անկողմնակալությունը։
— Ես ավելի շուտ ոչ թե ընտրող եմ, այլ որսացող, ինչպես որսի գնալիս։ Բառիս բուն իմաստով, Կաննում միայն մեկ ընտրող կա. Թիերի Ֆրեմոն` փառատոնի նախագահը։ Նա խորհրդականներ ունի, որոնք մասնագիտանում են տարբեր տարածաշրջանների վրա։ Ես նրանցից մեկն եմ։ Ես կարող եմ խորհուրդ տալ, սակայն վերջնական որոշումը նա է կայացնում։ Ես քշում-բերում եմ որսը, իսկ նա ընտրում է։
-Հետխորհրդային տարածաշրջանի կինոն արտասահմանյան հանդիսատեսի մեջ ասոցացվում է Տարկովսկու հետ։ Արդյո՞ք փոխվել է վերջին տարիներին այդ միտումը։
— Ցավոք, ոչ, այն այդքան էլ չի փոխվել, անկախ նրանից, որ Կաննի ծրագրում ներառվել են նաև Միխալկովի, Վալերի Գայ Գերմանիկայի և այլ ռեժիսորների ֆիլմեր, որոնք Տարկովսկու շարքի մեջ չեն մտնում։ Սակայն, ցավոք, դուք իրավացի եք, դեռևս ռուսական, ինչպես նաև ամբողջ հետխորհրդային տարածքի կինեմատոգրաֆը չի տվել վառ անուններ, ի տարբերություն, օրինակ, Հունգարիայի կամ Ռումինիայի։
-Դուք, հավանաբար, հանդիպել եք ռեժիսորների, որոնք պնդում են, թե փառատոնային կինո են նկարահանում` Կաննի կամ Բեռլինի համար։ Ինչպե՞ս եք դրան վերաբերվում, և արդյո՞ք աշխատում է դա։
— Այդպես խոսում են ինքնավստահ մարդիկ, որոնք իրենց մեծ ռեժիսորներ են համարում։ Զվյագինցևն, օրինակ, ֆիլմ չի նկարահանում Կաննի համար։ Նա պարզապես նկարահանում է «իր կինոն»։ Այնպես, ինչպես նա է բացահայտում ռուս հասարակությանը, ոչ ոք չի կարողանում։ Նկատի ունեմ բացառապես ֆիլմի որակը, ոչ թե թեման։ Թեման երկրորդական է։ Այն, նա ինչ «սառը» հայացքով է դիտում ռուսական հասարակությանը` դա արդեն մեր գործը չէ։
-Ինչպե՞ս կբնութագրեիք կինոն և կինեմատոգրաֆի խնդիրները հետխորհրդային տարածքում։ Եվ ընդհանրապես, ճի՞շտ բնութագրեր տալ տարածաշրջաններով։
— Կարծում եմ՝ ճիշտ չէ, քանի որ հայկական կինոն խիստ տարբերվում է ղազախականից, իսկ վրացականը` բալթյանից։ Հայկական կինոյի մասին վերջին 15 տարվա ընթացքում կարող եմ ասել, որ այն հետաքրքիր է, բայց՝ ոչ ավելին։
Ես որևէ ֆիլմ չեմ հիշում, որը կարելի է արվեստի իրական նմուշ անվանել։ Գիտեմ հստակ, որ խնդիրը գումարը չէ։ Ինչում է այն՝ ասել չեմ կարող, սակայն հաստատ ֆինանսները չեն։ Եվ այդ խնդիրը հատուկ է ոչ միայն Հայաստանին։ Տեսեք, օրինակ, Ղազախստանում գումար ավելի շատ կա, իսկ մեծ կինո չափազանց հազվադեպ է ծնվում։
