Այս ընթացքում Հայաստանում նախապատրաստվում է օրենքի նախագիծ, որը թույլ կտա սկսել ապօրինի ծագում ունեցող ունեցվածքի բռնագրավումը։ Ամենայն հավանականությամբ, կընդունվի։ Մեր երկրում հարուստներին չեն սիրում։ Մինչև անձամբ չեն հարստանում։
Հարուստները կարող են շարունակել բարգավաճել. նախարարն ասաց, թե ում գույքն է բռնագանձվելու
Բայց հարուստները տարբեր են լինում ու կան. ինչպես Մարքսն էր նշում, կապիտալի պարզամիտ հավաքողներն անգամ գլխի չեն ընկնում, որ փողն ընդամենը միջոց է և ամենևին ոչ նպատակ։ Ոմանք ատում են նոր հարուստներին։ Իսկ քանի որ սոցիալիզմի ժամանակներում հնարավոր չէր հարստանալ այլ կերպ, քան խաբեությամբ ու խարդախությամբ, ապա շատ փող ունեցող մարդիկ ինքնըստինքյան դասվում էին դասակարգային թշնամիների շարքը, ընկնում էին դատախազության անգութ հսկողության տակ։
Խորհրդային Միության տարիներին Կենտրոնական կոմիտեի նախագահության նիստերից մեկի ժամանակ Հայաստանի ներքին գործերի նախարար գեներալ Պատալովը բոլոր մասնակիցներին գունավոր լուսանկարներ բաժանեց։
Լուսանկարներում Չարենցավանի արվարձաններում ինչ-որ տեղ գտնվող երկհարկանի քոթեջ էր` կարմիր տուֆից (այսօրվա հարուստների տներում այդպիսի շինությունները ծառայող անձնակազմին են տրամադրում)։ Տունը պատկանում էր կոմիսիոն խանութի տնօրենին, որը Երևանում հայտնի էր որպես «Կյաժ Հրաչիկ»։
«Բռնագրավե՛լ»,–միաձայն բացականչեց պարտիական վերնախավը։ Բայց սեփականության իրավունքը ձևակերպված էր բոլոր օրենքներին համապատասխան, ամբողջ շինանյութի համար անդորրագրեր և ապրանքագրեր կային, իսկ անցումային արդարադատությանը դեռ շատ կար։
Այդպես ծնվեց մեկ այլ որոշում. «Թող հրաժարական գրի և տունը փոխանցի մանկապարտեզին»։ Բայց այստեղ մի ուրիշ հարց ծագեց. որտեղի՞ց երեխաներ գտնել։ Տունն ամայի վայրում էր կառուցված։ Կարճ ասած, որոշեցին քանդել։
...Ժամանակին «Коммерсант» թերթից նոթատետրի մեջ դուրս եմ գրել, հիմա կպատմեմ, թե ինչպես է վերաբերվում հարուստներին լրագրող Իգոր Սվինարենկոն։ Նա համարում է, որ նրանց մեջ տհաճ մարդիկ շատ կան, բայց առանց նրանց համազգային բարեկեցության հասնել հնարավոր չէ։ Հետո հո սև աշխատանքը հրեշտակները չեն անելու։
Ովքե՞ր են Հայաստանի հարուստները. ԱԱԾ պետն աղմկահարույց բացահայտումներ է խոստանում
Եվ հետո, կոլեգայիս խոսքով, հարուստներն իրենց երեխաներին լավ կրթություն կտան, կուղարկեն հարվարդներ ու քեմբրիջներ, այնտեղից երեխաները կվերադառնան գիտելիքով ու ազնվությամբ լցված, ինչից հետո նրանց մեջ կխոսի ցավոտ խիղճը և նրանք կասեն. «Հայրի՛կ, դու սրիկա ես»։ Ու կսկսեն գործերն ազնվորեն վարել։
Գուցե այդպես է, բայց եթե հայրիկն ի սկզբանե սրիկա չէ, այլ ազնիվ գործարար և օրինավոր մարդ։ Եղե՞լ է նման բան մեր երկրում։ Եղել է։ Հիշեցնեմ թեկուզ Հրանտ Վարդանյանին` «Գրանդ Հոլդինգ» կորպորացիայի հիմնադրին։ Նրա անժամանակ մահից հետո երկու որդիները` Միքայելն ու Կարենը, շարունակում են հոր գործը։
Եվ քանի որ գնացինք պատմության խորքեր, հիշենք նաև Արտյոմ Տարասովին (Թորոսյան)` խորհրդային առաջին օրինական միլիոնատիրոջը, Նիկողայոս Թորոսյանին ծոռ եկող ազգականին։
Ամերիկացի գործարար Վլադիմիր Ալեքսանյանը նրա մասին իր տպավորություններն է պատմել լրագրող Դևիդ Ռեմնիքին. «Ես հիացմունքով եմ նայում նոր սերնդին, երիտասարդ Տարասովներին, որոնք ակնհայտորեն ավելի շատ խաղն են սիրում, քան պարզապես փողը։ Նրանք օրը 16-18 ժամ աշխատում են։ Նրանց մտածելակերպն արդեն լիովին այլ է։ Նրանք օտար լեզուներ գիտեն, նրանք գալիս են Ամերիկա, վարձույթով մեքենա են վերցնում ու ճամփորդում երկրով մեկ։ Նրանք ոչնչից չեն վախենում։ Հանգիստ քննարկում են, որ կարելի է ռազմական տրանսպորտային ինքնաթիռներ վարձել` բեռն ավելի արագ տեղ հասցնելու համար։ Նրանց մտքով էլ չի անցնում, թե ինչ ֆանտաստիկ տեսք ունի դա երեսունից բարձր տարիքի մարդկանց աչքերում»։
Փռել ասֆալտին. վատ մեթոդ կամ ինչպես Հայաստանի հարուստները սովորեն կիսվել
Արագ առաջ գնացող գործարարը (երիտասարդ, թե ծեր` կարևոր չէ) ոչ միայն ընդօրինակման առարկա է, այլ հաճախ նաև նախանձի և ոտնձգությունների։ Հո չենք կարող ժխտել, որ մեզ մոտ ամեն մեկը պատրաստ չէ ուրիշի հաջողությամբ ի սրտե ուրախանալու։
«Ինչո՞ւ հայ գրողները հայտնի չեն ԽՍՀՄ–ում,–ժամանակին հարցնում էր գրականության ակադեմիկոս Լևոն Մկրտչյանը և ինքն էլ բացատրում,–որովհետև նրանք զգոն հետևում են, որ հանկարծ որևէ մեկն առաջ չանցնի, հանկարծ փառքի չարժանանա։ Կարծես նստած են խրամատում ու սպասում են, թե ով է գլուխը բարձրացնելու, որ կրակեն։
Նույն իրավիճակն է, երբ ոչ թե գրում են, որպեսզի աչքի ընկնեն գրականության ոլորտում, այլ աշխատում են, որ հարստանան։ Բիզնեսի բազմաթիվ «առաջամարտիկներ» իրենց մաշկի վրա են զգացել դա, ընդ որում` ոչ միայն վերահսկող և իրավապահ մարմինների կողմից։
Թոշակի գնացած մի դրամաշորթ, որը ժամանակին աջակցություն էր ցուցաբերել նոր սկսվող շուկայական տնտեսությանը, պատմում է. «Սկզբում գործարարին ամեն ինչ բացատրում են։ Դանդաղ ու հանգամանալից։ Հետո, եթե նա չի հասկանում, որ պետք է վճարի, ծեծում են։ Բայց պրոֆեսիոնալ ձևով։ Մի երկու կոտրված կողոսկր, մի երկու օր հիվանդանոցում։ Հաջորդ անգամ նրան մեքենա են նստեցնում, տանում են անտառ, ձեռքը բահ են տալիս և ասում` գերեզմանդ փորի՛ր։ Սովորաբար այդ պահին բոլորը «կոտրվում» են»։
Պետք չէ հուսալ, որ մեր յուրաքանչյուր հարուստ հայրենակից մեր ժամանակների հերոսն է և ընդօրինակման առարկա։ Բայց նաև չարժե ատել նրանց միայն այն պատճառով, որ նրանք հաջողության են հասել։ Ինչպես և պետք չէ «կուլակաթափ» անել բոլոր նրանց, ովքեր զայրացած պահին ձեռքիդ տակ են ընկել։ Որովհետև լինում է նաև այնպես, որ կոռուպցիայի դեմ պայքարն ինքնին կոռուպցիայից սարսափելի է դառնում։
